سیم‌کشی ساختمان: روش‌ها و ابزارها
سیم‌کشی ساختمان امری تخصصی به‌حساب می‌آید و انجام آن به تجربه و دانش فنی نیاز دارد. از‌این‌‌رو بهتر است که کابل‌کشی خانه به دست افراد ماهر سپرده شود! چراکه متخصصان با رعایت ایمنی و آگاهی از استانداردها و اصول کار، به بهترین شکل ممکن می‌توانند سیم‌کشی ساختمان را اجرایی کنند.
این امر سبب می‌شود که در آینده انجام هرگونه تعمیر و تغییر در ساختار کابل‌کشی خانه ساده‌تر باشد.
بنابراین توصیه می‌کنیم که برای سیم‌کشی ساختمان به سراغ افراد متخصص بروید! اما اگر قصد دارید که خودتان کابل‌کشی خانه را انجام دهید باید روش‌های سیم‌کشی ساختمان و ابزارهای مورد نیاز برای این کار را بشناسید.
در این مقاله در رابطه با روش‌ها و ابزارهای لازم جهت سیم‌کشی ساختمان صحبت خواهیم کرد. با کارچی‌داری همراه باشید.
اولین قدم برای سیم‌کشی ساختمان
پیش از انجام هر کاری به نقشه یا یک طرح کلی از ساختمان نیاز دارید. در این راستا می‌توانید از یک مهندس برق کمک بگیرید.
استفاده از نقشه ساختمان، ظرافت خاصی به سیم‌کشی خانه می‌بخشد و سرعت انجام کار را نیز بالا می‌برد؛ همچنین کمک می‌کند که کابل‌کشی مطابق اصول صورت پذیرد.
نقشه کامل برق شامل مواردی همچون علائم، نقشه پلان‌ها، نمودار تابلوها، نمودارهای رایزر، جزئیات و توضیحات می‌شود. همچنین توجه به مقررات ملی ساختمان‌ها در طراحی و ترسیم نقشه امری ضروری به‌حساب می‌آید.
مقررات ملی ساختمان در مبحث ۱۳ شامل چه مواردی می‌شود؟
نحوه کابل‌کشی ساختمان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا وجود هرگونه نقص در سیم‌کشی خانه می‌تواند منجر به حادثه‌ای جبران‌‌ناپذیر شود.
به همین دلیل اصول و استانداردهایی در این زمینه تعیین شده‌اند که اجرای کار با رعایت این نکات، ایمنی ساختمان را تضمین می‌کند.
این اصول تحت عنوان مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان از سوی وزارت مسکن و شهرسازی انتشار یافته و بندهای متعددی را در برمی‌گیرد.
در ادامه به‌طور اجمالی به برخی از موارد کاربردی مقررات ملی ساختمان اشاره خواهیم کرد.
- کلیه کلیدهای روشنایی در ارتفاع ۱۱۰ الی ۱۲۰ سانتی‌متری قرار داشته باشند.
- ارتفاع پریز در آشپزخانه ۶۰ یا ۱۲۰ سانتی‌متر باشد.
- پریز حمام در ارتفاع ۱۲۰ سانتی‌متری قرار بگیرد.
- ارتفاع کلید کولر ۱۳۰ سانتی‌متر باشد.
- پریزهای برق، تلفن و آنتن ساختمان از سطح زمین ۳۰ الی ۴۰ سانتی‌متر ارتفاع داشته باشند.
- پنل و گوشی آیفون ساختمان در ارتفاع ۱۴۰ الی ۱۵۰ سانتی‌متری از کف قرار بگیرد.
- آویز لامپ‌ها ۳۰ الی ۵۰ سانتی‌متر از سقف فاصله داشته باشند.
- جعبه‌فیوز با رعایت فاصله حداقل یک متر نسبت به لوله‌های آب و گاز نصب شود.
- برای روشنایی، پریزها، کولرگازی و کنتور ساختمان به ترتیب از فیوزهای ۱۰، ۱۶، ۲۰ و ۲۵ آمپر استفاده شود.
انواع سیم و کابل را بشناسید
انتخاب کابل مناسب و باکیفیت یک امر بسیار مهم جهت برق‌کشی ساختمان است.
سیم‌ها به دو صورت تک‌رشته‌ای و چند رشته‌ای یافت می‌شوند. سیم‌های تک‌رشته‌ای در شیوه سیم‌کشی توکار کاربرد دارند و سیم‌های چند رشته‌ای جهت سیم‌کشی روکار ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سیم برق شامل اجزای مختلفی نظیر عایق، حفاظ، زره فلزی، هادی، روکش جداکننده، پوشش میانی و روکش نهایی می‌شود.
برای ساخت بخش هادی که از مهم‌ترین قسمت‌های سیم برق به‌حساب می‌آید از مس، آلومینیوم یا مس قلع اندود استفاده می‌شود. درواقع سیم، نوعی هادی الکتریسیته است که قابلیت انتقال جریان برق به نقاط دیگر را ممکن می‌سازد.
کابل افشان و کابل مفتولی از کابل‌های پرکاربرد در صنعت ساختمان به شمار می‌روند.
در ادامه مطالبی را جهت آشنایی با کابل افشان و کابل مفتولی و تفاوت‌های آن‌ها با یکدیگر بیان خواهیم کرد.
کابل افشان و کابل مفتولی چه تفاوت‌هایی دارند؟
کابل افشان از به هم تابیده شدن چند رشته سیم افشان تولید می‌شود. به همین دلیل کابل افشان انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به کابل مفتولی دارد. در سوی دیگر در ساخت کابل مفتولی فقط از یک رشته سیم هادی استفاده می‌شود. کابل مفتولی فرم پذیر است و می‌توانید آن را به شکل دلخواه درآورید.
کابل‌های چند رشته‌ای افشان در مقایسه با کابل‌های مفتولی، قدرت ولتاژ و مقاومت الکتریکی بالاتری دارند.
به همین دلیل کابل افشان گزینه مناسب‌تری برای سیم‌کشی توکار و داخلی ساختمان است. کابل‌های مفتولی نیز معمولاً در تابلوهای برق و سیستم‌های برق فشار قوی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اختلاف مقاومت اهمی از دیگر تفاوت‌های کابل‌های افشان و مفتولی به شمار می‌رود. البته این اختلاف چندان زیاد نیست؛ اما در نمونه‌های مشابه، مقاومت اهمی در کابل افشان مقداری بیشتر از کابل مفتولی است. دلیل اصلی این تفاوت، پیچش رشته‌های سیم در کابل افشان است.
میزان مقاومت کابل افشان و کابل مفتولی در برابر خوردگی نیز متفاوت است! کابل‌های مفتولی نسبت به کابل‌های افشان مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارند. همچنین از نظر هزینه، کابل مفتولی در مقایسه با کابل افشان به‌صرفه‌تر است.
مراحل سیم‌کشی ساختمان
کابل‌کشی خانه همچون سایر کارهای ساختمانی شامل مراحل مختلفی می‌شود. هر یک از مراحل مربوط کابل‌کشی ساختمان، با توجه به روند ساخت در زمان‌های متفاوتی انجام می‌شوند.
به‌طور مثال بعضی از مراحل پیش از اقداماتی همچون کاشی‌کاری، سفیدکاری یا نقاشی صورت می‌گیرند و برخی دیگر به پس از آن موکول می‌شوند.
همان‌طور که گفتیم اولین اقدام برای سیم‌کشی خانه، تهیه نقشه است. سپس باید اندازه‌ها و خط تراز را مشخص کنید.
با توجه به نقشه ساختمان، محل مورد نظر را برای کلیدها و پریزها در نظر بگیرید. برق‌کارهای قدیمی جهت تعیین خط تراز از شیلنگ استفاده می‌کردند! اما امروزه این روش سنتی کاربرد چندانی ندارد و جای خود را به دوربین‌های لیزری داده است.
در ادامه نوبت به کنده‌کاری می‌رسد! درواقع مسیری که برای جایگذاری لوله‌ها و عبور سیم‌ها در نظر گرفته‌اید باید کنده شود.
در گذشته این کار را با استفاده از چکش، قلم و تیشه‌های برقکاری انجام می‌دادند! اما امروزه دستگاه‌های پیشرفته مانند شیار زن و بتن کن جایگزین ابزارهای سنتی شده‌اند. پس از کنده‌کاری باید کلیدها و پریزها را در نقاط مشخص‌شده نصب کنید. برای این کار ابتدا قوطی‌های برق را در نقاط مورد نظر قرار دهید.
سپس قوطی‌ها را با استفاده از گچ محکم کنید. در آخر می‌توانید کلیدها و پریزها را داخل قوطی‌های برق بگذارید. سپس لوله‌های برق را با توجه به نقشه در مکان‌های مورد نظر قرار داده و آن‌ها را در جای خود محکم کنید. این لوله‌ها مسیری برای عبور سیم برق، آنتن و تلفن هستند.
البته برای عبور سیم‌ها باید از وسیله‌ای به نام فنر سیم‌کشی استفاده کنید. امروزه در صنعت ساخت‌وساز، لوله‌های PVC کاربرد بیشتری نسبت به لوله‌های فلزی و گالوانیزه دارند.
در ادامه باید نقاطی از سقف خانه را برای نصب لوستر سوراخ کنید. سپس سیم‌های روشنایی‌ها را در قوطی مربوطه بگذارید و با تقسیم‌بندی سیم‌ها و اتصال آن‌ها به هر کلید و پریز عمل سیم بندی را انجام دهید.
روش‌های سیم‌کشی ساختمان
به‌طورکلی سیم‌کشی خانه به دو شکل روکار و توکار قابل انجام است! شما با توجه به شرایط ساختمان و نیاز خود می‌توانید به سراغ یکی از این روش‌ها بروید.
بهتر است برای انجام این کار از طریق سامانه هوشمند انجام کار با افراد متخصص مشورت کرده و از آن‌ها کمک بگیرید.
سیم‌کشی روکار
در این روش، کابل برق را از روی گچ دیوار عبور می‌دهند. سیم‌کشی روکار معمولاً در ساختمان‌هایی انجام می‌شود که پس از گچ کاری تصمیم به سیم‌کشی می‌گیرند. در روش سیم‌کشی روکار جهت حفظ امنیت و زیبایی معمولاً سیم‌ها از داخل داکت عبور داده می‌شوند.
سیم‌کشی توکار
سیم‌کشی توکار روش بهتری برای کابل‌کشی ساختمان است. امروزه سیم‌کشی توکار متداول‌تر بوده و شکل بهتری به ساختمان می‌دهد. سیم‌کشی توکار به سه طریق قابل انجام است که به‌طور مختصر آن‌ها را شرح خواهیم داد.
سیم‌کشی توکار به‌وسیله جعبه‌تقسیم
سیم‌کشی توکار با استفاده از جعبه‌تقسیم در گذشته بسیار مرسوم بود. در این روش نقطه‌ای از دیوار را برای قرارگیری جعبه‌تقسیم در نظر می‌گیرند. معمولاً جعبه‌تقسیم را بالای پریزها و کلیدها گذاشته و سیم‌های لازم را از آن خارج می‌کنند.
سیم‌کشی توکار با قوطی کلید و پریز
امروزه متداول‌ترین روش کابل‌کشی ساختمان، سیم‌کشی توکار با استفاده از قوطی کلید است. در این شیوه قوطی کلید و پریز داخل دیوار نصب و سیم‌های روشنایی و پریز از هم جدا می‌شوند. سیم‌کشی خانه بر اساس این روش علاوه بر حفظ زیبایی باعث دسترسی راحت‌تر به سیم‌ها خواهد شد.
سیم‌کشی توکار با استفاده از جعبه‌فیوز
در این شیوه هر یک از بخش‌های مختلف ساختمان با توجه به میزان نیاز به برق دارای تقسیم‌بندی مجزایی هستند. این امر با بردن سیم‌ها به داخل جعبه‌فیوز و کنترل چگونگی توزیع برق ممکن می‌شود. سیم‌کشی توکار به‌وسیله جعبه‌فیوز سبب راحتی عیب‌یابی و تعمیر می‌شود.
تفاوت برق تک فاز و سه فاز
برق مورد نیاز برای ساختمان‌های مسکونی را می‌توان هم از برق تک فاز و هم از برق سه فاز تأمین کرد. البته برق تک فاز برای خانه‌های مسکونی مناسب‌تر است؛ زیرا اغلب وسایل موجود در ساختمان‌های مسکونی به اتصال سه فاز نیازی ندارند. برق سه فاز برای ساختمان‌های دارای آسانسور یا دستگاه‌های قدرتمند دیگر مناسب است.
به عبارت ساده‌تر باید بگوییم که برق تک فاز می‌تواند انرژی لازم خانه‌ها و اماکن غیر صنعتی را تأمین کند! اما برای اماکن بزرگ تجاری و صنعتی، برق سه فاز کاربردی‌تر است.
وسایل لازم برای سیم‌کشی ساختمان
برای سیم‌کشی ساختمان به یک سری ابزار نیاز دارید. البته ما پیشنهاد می‌کنیم که این کار را به افراد متخصص بسپارید. در این راستا با ثبت درخواست در سامانه هوشمند انجام کار، افراد متخصص و مجهز به ابزار در کوتاه‌ترین زمان ممکن به شما مراجعه خواهند کرد.
برخی از وسایل لازم جهت کابل‌کشی خانه عبارت هستند از:
- متر
- تراز
- مولتی متر
- سیم‌چین
- سیم‌پیچ
- چسب برق
- فنر سیم‌کشی
- جعبه‌تقسیم
- لوله برق
- ترمینال
- بست دوپایه
- فیش و سرسیم
در این مقاله به بیان نکات مختلفی در رابطه با سیم‌کشی ساختمان پرداختیم. همان‌طور که گفتیم انجام این کار به مهارت و دانش فنی نیاز دارد. هزینه سیم‌کشی هم با توجه به اندازه ساختمان، شیوه سیم‌کشی، وسایل و اقدامات مورد نیاز متفاوت است. در آخر پیشنهاد می‌کنیم که اگر قصد سیم‌کشی خانه خود را دارید، با مراجعه به سامانه کارچی‌داری از افراد برق‌کار و متخصص کمک بگیرید.